Owoce kolendry – właściwości i zastosowanie - Artykuł

Owoce kolendry – właściwości i zastosowanie

Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.) to jednoroczna roślina zielna z rodziny selerowatych (Apiaceae), znana od tysięcy lat jako surowiec zielarski oraz przyprawa kulinarna. Dzięki bogatemu składowi fitochemicznemu, kolendra wykazuje korzystne działanie na układ pokarmowy, a także znajduje zastosowanie w preparatach o działaniu rozkurczowym, żółciopędnym i antyseptycznym.

Historia i pochodzenie

Kolendra należy do najstarszych roślin uprawnych znanych ludzkości – dowody jej stosowania pochodzą już z III tysiąclecia p.n.e. Znana była w starożytnym Egipcie, Indiach i Grecji. Wspomniana w papirusach egipskich oraz tekstach biblijnych, była ceniona za swoje właściwości lecznicze i aromatyczne. W Polsce kolendrę uprawiano już w czasach piastowskich. Dziś jest popularna niemal na całym świecie – zarówno jako przyprawa, jak i surowiec farmaceutyczny oraz kosmetyczny.

Skład fitochemiczny owoców kolendry

Głównym surowcem zielarskim są owoce kolendry (Fructus Coriandri) – kuliste, żeberkowate rozłupnie o jasno- lub ciemnobrązowej barwie. W zależności od odmiany, zawierają:

• 0,2–1,5% olejku eterycznego, głównie:

• linalol (60–70%) – główny składnik o działaniu rozkurczowym i przeciwbakteryjnym

• geraniol, borneol, cymen, kamfen

• Flawonoidy

• Kumaryny: umbelliferon, skopoletyna

• Kwasy organiczne

• Garbiki

• Białka i sole mineralne

• Witamina C

W Polsce uprawia się głównie odmiany drobnoowocowe, o wyższej zawartości olejków eterycznych.

Zbioru dokonuje się latem – najczęściej na przełomie lipca i sierpnia. Owoce początkowo mają nieprzyjemny zapach, który zanika po dojrzeniu, nadając charakterystyczny cytrusowo-korzenny aromat.

Właściwości i zastosowanie

W fitoterapii i suplementacji:

• Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego

• Ułatwia trawienie i działa wiatropędnie

• Stosowana pomocniczo w leczeniu:

  • wzdęć, kolek jelitowych, niestrawności

  • hemoroidów i skurczów żołądka

• Pobudza wydzielanie żółci i soków trawiennych

• Może wspierać oczyszczanie wątroby i detoksykację organizmu

• W formie naparu – pobudza apetyt i łaknienie

Zastosowanie zewnętrzne:

• Olejek eteryczny z kolendry stosowany jest w stomatologii i laryngologii (płukanki do jamy ustnej, gardła)

• Pomocniczo w leczeniu trudno gojących się ran i stanów zapalnych skóry

Kolendra w kuchni – przyprawa o szerokim zastosowaniu

Choć w Polsce bywa niedoceniana, kolendra jest nieodłącznym składnikiem wielu kuchni świata:

Kuchnia	Zastosowanie
Tajska	Korzeń kolendry – do past i bulionów
Indyjska / Bliskowschodnia	Owoce i liście – do curry, dań mięsnych
Meksykańska	| Świeża kolendra (liście) – do sals i sosów

W kuchni europejskiej owoce kolendry wykorzystuje się jako dodatek do:

• pieczeni, pasztetów, dań z kapusty i strączków

• marynat (np. ogórki kiszone, grzyby)

• pierników, duszonych owoców (śliwki, jabłka)

• napojów alkoholowych (nalewki, likiery, grzane wina)

Wskazówka kulinarna: kolendrę należy dodawać na końcowym etapie gotowania, aby zachować jej aromat – podczas długotrwałej obróbki termicznej traci większość olejków lotnych.

Podsumowanie

Kolendra siewna to nie tylko przyprawa, ale również cenny surowiec zielarski o potwierdzonym działaniu fizjologicznym. Dzięki zawartości olejku eterycznego (z dominującym linalolem) wspomaga pracę układu pokarmowego, łagodzi skurcze i stany zapalne, a także może być wartościowym uzupełnieniem diety detoksykującej.

Powyższy artykuł ma charakter poglądowy i nie stanowi porady medycznej. Suplementację lub stosowanie preparatów ziołowych należy każdorazowo konsultować z lekarzem lub farmaceutą.