Amigdalina (witamina B17) - kontrowersyjny związek naturalny o potencjalnych właściwościach biologicznych

Amigdalina (witamina B17) - kontrowersyjny związek naturalny o potencjalnych właściwościach biologicznych

Amigdalina, znana również jako witamina B17 (choć nie jest formalnie witaminą), to organiczny związek należący do grupy glikozydów cyjanogennych. Od wielu lat jest obiektem zainteresowania środowisk naukowych oraz przemysłu nutraceutycznego ze względu na przypisywane jej właściwości biologiczne – w tym potencjalne działanie przeciwnowotworowe.

W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze fakty na temat struktury chemicznej amigdaliny, jej naturalnego występowania oraz mechanizmów rozkładu w organizmie. Zawarte informacje mają charakter poglądowy i edukacyjny.

Pochodzenie i występowanie amigdaliny

Amigdalina została po raz pierwszy wyizolowana z gorzkich migdałów w 1830 roku. Występuje naturalnie w nasionach i pestkach wielu roślin z rodziny różowatych, m.in.:

• moreli,

• jabłek,

• wiśni,

• brzoskwiń,

• czarnego bzu,

• a także w mniejszych ilościach w niektórych warzywach strączkowych (ciecierzyca, fasola mung) oraz przyprawach (imbir, kurkuma, sumak).

To właśnie amigdalina odpowiada za charakterystyczny gorzkawy posmak pestek tych owoców. Związek ten jest stosunkowo stabilny termicznie, co oznacza, że nie ulega rozkładowi podczas obróbki cieplnej.

Budowa chemiczna i metabolizm

Amigdalina składa się z cząsteczki glukozy, aldehydu benzoesowego oraz cyjanowodoru (HCN) związanych w formie glikozydu. Po spożyciu może ulegać enzymatycznemu rozkładowi – głównie w jelicie cienkim – prowadząc do uwolnienia tych składników.

Szczególne znaczenie ma enzym beta-glukozydaza, który występuje w niektórych tkankach i mikroflorze jelitowej. W warunkach fizjologicznych organizm ludzki chroniony jest przed działaniem cyjanowodoru dzięki enzymowi rodanozie, który neutralizuje wolny HCN, przekształcając go w mniej toksyczne tiocyjaniany.

Potencjalne właściwości biologiczne

Hipoteza o potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym amigdaliny opiera się na założeniu, że enzymy rozkładające ten związek występują w większym stężeniu w komórkach nowotworowych. Powodować to ma uwalnianie toksycznego cyjanowodoru lokalnie w obrębie zmienionych chorobowo tkanek.

Należy jednak podkreślić, że aktualne badania naukowe (in vitro i in vivo) nie dają jednoznacznych wyników potwierdzających skuteczność terapeutyczną amigdaliny w leczeniu nowotworów. Związek ten nie jest zarejestrowanym lekiem przeciwnowotworowym w żadnym kraju i nie powinien być stosowany jako alternatywa dla terapii onkologicznej.

Bezpieczeństwo stosowania i ryzyko toksyczności

Toksyczność amigdaliny wynika przede wszystkim z możliwości uwalniania cyjanowodoru. W normalnych ilościach zawartych w diecie (np. spożycie niewielkiej ilości pestek owoców) organizm zazwyczaj radzi sobie z detoksykacją. Jednak nadmierne spożycie lub suplementacja może prowadzić do objawów zatrucia, takich jak:

• nudności,

• zawroty głowy,

• duszności,

• a w skrajnych przypadkach – do śpiączki.

Wynika to z przekroczenia progu detoksykacyjnego organizmu (ok. 0,5–3,5 mg HCN/kg m.c.). Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu witaminy C, która może wpływać na dostępność cyjanków.

Status prawny i badania

Amigdalina nie została zatwierdzona jako lek w Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych ani przez WHO. Niektóre kraje dopuszczają jej stosowanie jako składnika suplementów diety, pod warunkiem przestrzegania odpowiednich norm bezpieczeństwa.

W literaturze naukowej dostępne są zarówno studia przypadków, jak i analizy retrospektywne, które wykazują różne efekty stosowania amigdaliny. Warto wspomnieć m.in. o publikacji „Laetrile Case Histories”, która przedstawia doświadczenia kliniczne z lat 70. XX w. w USA. Trzeba jednak podchodzić do takich źródeł krytycznie, ze względu na brak nowoczesnej metodologii badań.

Amigdalina w laboratoriach i przemyśle

Z chemicznego punktu widzenia amigdalina może być interesującym odczynnikiem do badań nad glikozydami cyjanogennymi, mechanizmami metabolizmu, a także do testów toksykologicznych i fitochemicznych. W laboratoriach może być analizowana za pomocą technik takich jak:

• HPLC,

• GC-MS,

• IR i UV-VIS.

Podsumowanie

Amigdalina to związek organiczny o ciekawej strukturze i kontrowersyjnej historii. Choć badania nad jej właściwościami wciąż trwają, należy do grupy substancji, które mogą pełnić istotną rolę w dalszych analizach fitochemicznych oraz toksykologicznych. Właściwe podejście do dawkowania i interpretacji danych naukowych jest kluczowe – zarówno w przypadku jej stosowania jako suplementu diety, jak i w zastosowaniach laboratoryjnych.

Uwaga: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady medycznej ani zachęty do stosowania amigdaliny w leczeniu. Ponad to nasz sklep oferuje sprzedaż Amigdaliny w formie Odczynnika Chemicznego przeznaczonego wyłącznie do badań laboratoryjnych, nie do spożycia!