Kolendra siewna (Coriandrum sativum) to roślina jednoroczna wykorzystywana w medycynie naturalnej od tysiącleci. Pochodzi prawdopodobnie z Bliskiego Wschodu i Europy Południowej. Jej owoce są cennym naturalnym „lekiem” stosowanym na różne dolegliwości układu pokarmowego i jednocześnie aromatyczną przyprawą.

Kolendra siewna to jedna z najwcześniej uprawianych roślin – co najmniej od 3000lat. Ze stanowisk dzikich pozyskiwano ją znacznie dłużej – od początków cywilizacji. Jest wymieniana m.in. na papirusach egipskich, tekstach sankryckich oraz w Piśmie Świętym, gdzie porównywano ją do biblijnej manny. W Polsce uprawiano ją już w czasach piastowskich. W średniowieczu była traktowana jako afrodyzjak (to mit). Obecnie kolendra rozpowszechniona jest na całym świecie – jej kuliste, żeberkowate owoce są składnikami wielu preparatów i suplementów diety. Z wyglądu (do fazy kwitnienia i owocowania) przypomina nieco nać pietruszki.

Skład i zbiór kolendry

Owoce kolendry zawierają do 1,5% (odmiany drobnoowocowe) lub 0,2-0,6% (odmiany gruboowocowe) olejku eterycznego. Ponadto są źródłem kumaryn (m.in. umbelliferon i skopoletyna), flawonoidów, związków białkowych, kwasów organicznych, witaminy C, soli mineralnych, terpetyny, garbników oraz kwasów organicznych. W Polsce uprawia się głównie kolendrę drobnoowocową. Zbiór wykonuje się na przełomie lipca i sierpnia (owoce dojrzewają nierównomiernie). Optymalnie powinny mieć jasnobrązową barwę. Początkowo owoce kolendry mają nieprzyjemny zapach, po dojrzeniu nabierają lekko cytrynowej, korzennej woni. Ich smak jest słodkawy.

Na co działa owoc kolendry?

Owoce kolendry działają żółciopędne i rozkurczowo (dzięki zawartości linalolu w olejku eterycznym). Dlatego zaleca się je stosować na pobudzenie trawienia, na skurcze jelit, bóle brzucha, wzdęcia, przy nadmiernej fermentacji jelitowej. Kolendra zapobiega także kolce i hemoroidom. Napary mają gorzki smak i pobudzają łaknienie. Warto je włączyć do diety oczyszczającej wątrobę i odchudzającej (nie zawiera kalorii). Zewnętrznie wykorzystywany jest olejek z kolendry. Służy do płukania jamy ustnej i gardła. Warto go stosować także na trudno gojące się rany.

Kolendra w kuchni

W Polsce kolendra jest niedoceniania – często zastępuje się ją kminkiem, anyżem lub innymi przyprawami. Duże znaczenie ma natomiast w kuchni meksykańskiej, hinduskiej oraz wielu innych kuchniach azjatyckich. W kuchni tajskiej wykorzystuje się także korzeń kolendry – np.: jako przyprawę do zup i sosów. Kolendrę (owoce) w szczególności warto dodawać do dań z mięs (np.: pieczeni i pasztetów), ryb oraz potraw ciężkostrawnych (gdzie głównymi składnikami są m.in. kapusta i rośliny strączkowe). W niewielkiej ilości nadaje się do marynat z grzybów i kiszonych ogórków. Wchodzi w skład curry. To jednocześnie cenna przyprawa do ciast (zwłaszcza pierników), deserów (duszone jabłka, śliwki) i alkoholi (likiery, wódki, grzane wino). Kolendra w czasie długiej obróbki termicznej traci swoje właściwości aromatyczne, powinna być więc dodawana w ostatniej fazie przygotowywania potrawy.

Artykuł ma charakter czysto poglądowy.